DERS FEN VE TEKNOLOJİ
TEMA:GEZEGENİMİZ DÜNYA
KAZANIM:Toğrağın nasıl oluştuğunu açıklar.
TOPRAK NASIL OLUŞTU?
Toprak, canlılar için yaşam kaynağıdır. Yılan, fare, köstebek ve karınca gibi hayvanlar toprak altında yaşarlar. Bitkilerin de yaşam kaynağı topraktır. Bitkiler ihtiyaç duydukları besin maddelerini topraktan sağlar.
Toprak kayaçların parçalanması ile oluşmuştur. Kayaçlar; suyun, rüzgârın, iklim şartlarının, bitkilerin köklerinin etkisiyle parçalanır.
a) Suyun Etkisi: Akarsular taşları sürükleyerek birbirine çarpıp parçalanmasına neden olur. Kayaçlardaki çatlaklara giren su donar ve kayaçları parçalar.
b) Rüzgârın Etkisi: Rüzgârın etkisiyle kayaçlar kopar, parçalanır ve aşınır. Peri bacaların örnek olarak verilebilir.
c) İklim Şartları: Güneşin etkisiyle kayaçlar gündüz ısınır ve genişler. Gece hava soğuyunca kayalar büzüşür. Genişleme ve büzüşme kayaları çatlatır ve ufalar.
d) Bitkilerin Kökleri: Kayaçların çatlaklarına giren kökler burada büyüyüp kayaçların parçalanmasına neden olur.
Önemli Not: Bütün bu oluşumların yanında bitki ve hayvan artıkları da bu parçalara karışarak toprağı oluşturur.
TOPRAK NASIL OLUŞTU?
Toprak, canlılar için yaşam kaynağıdır. Yılan, fare, köstebek ve karınca gibi hayvanlar toprak altında yaşarlar. Bitkilerin de yaşam kaynağı topraktır. Bitkiler ihtiyaç duydukları besin maddelerini topraktan sağlar.
Toprak kayaçların parçalanması ile oluşmuştur. Kayaçlar; suyun, rüzgârın, iklim şartlarının, bitkilerin köklerinin etkisiyle parçalanır.
a) Suyun Etkisi: Akarsular taşları sürükleyerek birbirine çarpıp parçalanmasına neden olur. Kayaçlardaki çatlaklara giren su donar ve kayaçları parçalar.
b) Rüzgârın Etkisi: Rüzgârın etkisiyle kayaçlar kopar, parçalanır ve aşınır. Peri bacaların örnek olarak verilebilir.
c) İklim Şartları: Güneşin etkisiyle kayaçlar gündüz ısınır ve genişler. Gece hava soğuyunca kayalar büzüşür. Genişleme ve büzüşme kayaları çatlatır ve ufalar.
d) Bitkilerin Kökleri: Kayaçların çatlaklarına giren kökler burada büyüyüp kayaçların parçalanmasına neden olur.
Önemli Not: Bütün bu oluşumların yanında bitki ve hayvan artıkları da bu parçalara karışarak toprağı oluşturur.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder